موسیقی و سلامت سالمندان

پدر بزرگوار من تا آخرین لحظات عمر همیشه خندان بود و باعث شادی ما و اطرافیانش نیز می شد. هرگز از دردی ننالید، همواره با جوانان رازها و شوخی ها داشت. شوخی هایی که بجز خودشان کسی معنای آنرا نمی دانست. گاه آنقدر می خندید که اشک از چشمانش سرازیر می شد (بقول خودش از خنده روده بر می شد). در دوره پیری و ناتوانی امید بخش ما بود. گاه با سخنی کوتاه کوهی از بار فکری و مشکلات را متلاشی می کرد.پس از چند سال هنوز فقدانش یکی از بزرگترین دردهای زندگی من است.

تحقیق حاضر حاصل تلاش خانم مهندس زهره گلپایگانی نقاش، نوازنده و محقق در زمینه های اجتماعی است.

 

سالمند کیست و چه شرایطی دارد؟

 

انسان با گذر از سن ۶۵ سالگی در دسته افراد سالمند قرار می گیرد که ممکن است با کاهش کارکردهای بدنی و فکری مواجه شده و با مشکلات و محدودیتهای جسمی، روحی، اجتماعی و عاطفی روبرو شود. اکثر سالمندان  بیماریهایی نظیر ناراحتی قلبی، فشارخون، دیابت و درد مفاصل را تجربه می کنند.

مجموعه ای از این مشکلات آنها را به دیگران وابسته کرده و یا باعث کاهش فعالیتهای فردی و اجتماعی شان می شود. اینگونه مسائل می تواند برایشان مخرب بوده و گاهی به افسردگی منجر می شود. برای پیشگیری از بروز آن و بهبود روحیه فرد سالمند، موسیقی به کمک می آید و نقش یک تسهیلگر و آرامش دهنده زبده را بازی کند.

چرا موسیقی؟

 

اولین کمکی که موسیقی می کند اینست که حالت لذتبخشی به سالمند می دهد. بهتر است با توجه به علاقمندی سالمند، نوع موسیقی را انتخاب کرد. سالمندان به دلیل اینکه زندگی شان دچار رکود و سکون شده است، معمولا موسیقی آرامبخش را دوست ندارند و بیشتر علاقمند به موسیقی های مذهبی ، ملی و معناگرایانه هستند. آنها با گوش سپردن به موسیقی های دوران جوانی شان، خاطرات شیرین گذشته شان را به یاد می آورند و با بازگو کردن آنها، سرحال می شوند.

 

می توان آنها را به همخوانی با خواننده تشویق کرد تا به تقویت حافظه شان کمک کرد. گاهی با قطع کردن موزیک، از آنها خواسته شود تا بداهه خوانی کنند و به این ترتیب یک فعالیت موسیقی هیجان انگیز برایشان مهیا کرد.

 

زمانیکه سالمندان برای تقویت رفتارهای حرکتی و عضلانی از طرف پزشک، نسخه هایی از حرکات اصلاحی دریافت می کنند، ممکن است این تمرینات ورزشی برایشان با درد مفاصل همراه باشد و یا از نظر ذهنی آمادگی انجام آن را نداشته باشند. در این صورت می توان با پخش موسیقی ریتمیک و مارش ، هم ذهن آنها از درد دور کرد و هم زمینه ای را فراهم کرد تا تمرینات شان را انجام دهند. 

 

از آنجاییکه سالمندان به دلیل مشکلات متعدد فردی دچار افسردگی می شوند و با دوری از فرزندان و فامیل بسیار احساس تنهایی می کنند، می توان با انتخاب موزیک شاد و فرحبخش به آنها انگیزه ی زندگی شادابتری داد.

سالمندان بعداز بازنشستگی و کناره گیری از فعالیت های اجتماعی بسیار احساس نارضایتی دارند . بهتر است آنها را تشویق کرد تا به برنامه های مشارکتی داوطلبانه در زمینه موسیقی رو بیاورند. مثلا بصورت گروهی ساز بزنند یا سرود بخوانند و یا گاهی از آنها به عنوان رهبر ارکستر استفاده کرد. اینگونه فعالیتها باعث می شود که عزت نفس شان را دوباره بدست آورند. باید توجه داشت که در پایان اجرای کار، بصورت تک تک معرفی شوند، به این صورت امید به زندگی و مفیدبودن در جامعه به ایشان برگردانده می شود.

حتی دست زدن ریتمیک و همراه با موسیقی شاد، حال آنها را خوب می کند.

 

آموزش ساز چه کمکی به سالمند می کند؟

 

گاهی آموزش یک ساز ساده علاوه بر ایجاد روحیه ی اعتماد بنفس، از نظر جسمی و ذهنی نیز به آنها کمک می کند. مثلا آموزش پیانو  یا گیتار هم انگشتانشان را به حرکت وا می دارد و هم با یادگیری و خواندن نتهای ساده، به فعالیت چشم و مغز آنها کمک خواهد شد. گاهی با بداهه نوازی ساز، خوشحال می شوند.

سازهای کوبه ای نیز به دلیل ریتمیک بودن و حرکات ساده و متناسب دست و پا و سرشانه، بسیار از نظر جسمی به آنها کمک می کند و هم حالت شعف و خوشی در آنها ایجاد می کند.

 

بعنوان یک سرگرمی آموزنده می توان، قطعه موسیقی تکنوازی و یا چندنوازی ساده ای پخش کرد و از ایشان خواست تا ساز را معرفی کنند. به این طریق با تقویت حواس شنوایی و بکارگیری مغز، یک مسابقه هیجانی برایشان ایجاد می کند.

 

پس می توان ادعا کرد که موسیقی به عنوان یک عنصر مؤثر در بهبود کیفیت زندگی در تمام مراحل زیست انسان و به خصوص در دوران سالمندی شناخته شده است و حتی گاهی به عنوان یک روش درمانی محسوب می شود.

با تشکر از خانم زهره گلپایگانی

برای دیدن همه نوشته های موسیقی اینجا را کلیک کنید.

برای دیدن آثار نقاشی اینجا را کلیک کنید.

بازگشت به همه نوشته های موسیقی صفحه دوم

بازگشت به نوشته های نقاشی

بازگشت به گالری